Pik döküm nedir?
Pik bir dökme demir cinsidir.
Malzeme mühendisliğin de pik yerine kır dökme demir veya lamel (lif) grafitli dökme demir tabiri kullanılır.
Pik, kupol ocakların da yeniden ergitilip biçimlendirilir ve böylece demir döküm ya da döküm adını alan gereçler elde edilir. Dökümcülükte kullanılan pik genel olarak kullanılma yerlerine göre sınıflandırılır.
Pik döküm’ün diğer adı “Ham dökme demir” dir.
Döküm; Döküm, inşaatlar da sıvı halde bulunan alaşımların ya da metallerin daha önceden hazırlanan bir kalıba boşaltılma ve akabinde orada donması işlemine verilen isimdir.
Pik döküm; Yüksek fırından alınan, için de ki karbon oranı yüksek olan ve karbon oranı azaltıldıktan sonra önceden hazırlanan bir kalıba boşaltılarak yada sıvı metal üzerine uygulanan döküme verilen isimdir.
Pik döküm %4 gibi yüksek bir karbon oranına sahiptir. Pik döküm çeşitli yollarla için de ki karbon oranı azaltıldıktan sonra ingot halinde dökülür.
Pik döküm, dökme demir ve çelik üretim safhasından önce ki ilk üründür.
Dökme demir çeşitleri
1. Küresel grafitli dökme demir
2. Alaşımlı dökme demir
3. Lamel grafitli dökme demir
4. Tmper dökme demir
5. Beyaz dökme demir
6. Gri dökme demir
Pik demir
Yüksek fırın da veya başka tesisler de demir cevherinin ergitilmesi ve indirgenmesi ile elde edilerek kum veya metal kalıplarda katılaştırılmış olan ve bileşimin de %2′ den çok karbon bulunan demir-karbon alaşımı, dökme demir, ham demir.
Pik dökümün avantajları
1. Borular, iş yerin de kolayca kesilebilir. (Spiral kesme taşı, boru kesme aparatı)
2. Çok çeşitli yüksek performanslı bağlantı elemanları ve kelepçeler.
3. Basit ve hızlı tatbikat.
4. Aşınmaya mukavemet.
5. Dış etkilere mukavemet.
6. Katı maddelerin drenajı.
7. Paslanmaz
8. Çürümez
9. Yanmaz
10. Sessiz
Pik dökümün özellikleri
1. Yoğunluğu 7.2 kg/dm3 (71kN/m3)’dir.
2. Titreşim emme özelliğine sahiptir.
3. Kopma mukavemeti: 15 da N/mm2
4. Bükülme mukavemeti: 40 da N/mm2
5. Trafik yüklerinde mükemmel mukavemete sahiptir.
6. Standart uzunluktaki borular için genleşme miktarı 100 derece santigratta 3 mm.’dir. Sentetik malzemelere göre 7 ila 10 misli daha azdır.
7. Yangın ve aleve karşı dayanıklıdır.
8. Yanma sonucu toksin gazlar çıkararak zehirlenmeye neden olmaz.
9. Yangın Mukavemeti: M.O sınıfı – Yanmaz
Pik döküm nerelerde kullanılır?
Pik döküm inşaat sektörün de asırlardan beri kullanılmaktadır. Darbelere mukavemeti, sağlamlığı, şantiye şartlarına dayanıklılığı, pik dökümü inşaatlarda vazgeçilmez bir malzeme haline getirmiştir.
Ayrıca Pik döküm sanayide de kullanılmaktadır.
Demir dökümünün tarihçesi
Demir dökümü ilk olarak Çin’de Shang Sülalesi (M.Ö.1766 1122) sırasın da silah imalatı ile başlamış, yüzyıllar boyunca babadan oğula geçen bir sanat ve sır şeklinde tutulmuştur fakat demir dökümün asıl üretim ve tüketimine (M.Ö. 800) yıllarında Hindistan da başlandığını buda tapınakların da görülen kirişlerden hükmetmek de kabildir.
Demirin ergitilerek üretiminin tarihi merkezlerinden biri de Karadeniz sahilleridir. Bu sanatın Avrupa ‘ya intikalinin buradan olduğu kanısı yaygındır. 15.YY başların da Avrupa’ da ergitilen demir ana bir kanal vasıtasıyla yanlara açılan yollardan kalıplara dökülmek de idi. Sıvı sıcak demirin beyaz görünümü dolayısıyla bu işlemin bütünü yavrularını emziren domuza benzetildiğinden elde edilen demire Pig Demir (İngilizce de Pig, domuz anlamına gelmektedir) denilmiştir.
Ancak 17. yüzyılın başların da, Almanya, Belçika ve Hollanda da çelik, ergitmek suretiyle üretilmeye başlamış ve çok geçmeden İngiltere de maden kömürü kullanma suretiyle istihsal ilk defa yüksek fırın da gerçekleştirilmiştir. Fakat bununla beraber dökücülük 20. yüzyılın başlarına kadar dökümhaneler de yine bir sanat ve sır olarak tutulmuş ve bu endüstri dalının ilerlemesine engel olan faktörlerden biri olarak kalmıştır. Ancak son asrın başlarından itibaren ağır endüstrinin hızla gelişmesi ve deney cihazlarının tekamülü sayesinde döküm sanayi de hızla büyümüştür, bir sanat dalı olmaktan kurtulmuş ve bilim dalları arasına girmeye başlamıştır.
Son 30 – 40 yıl içerisin de çeşitli döküm cemiyetleri, araştırma merkezleri kurulmuş, kitap ve mecralar da yapılan araştırıma neticeleri yayınlanarak, birçok dünya ülkelerin de az çok paralel bir ilerleme kaydedilmiştir.
